Đột phá số thức

Trong bài viết này, chúng ta sẽ nói về khái niệm đột phá số thức và cách nó tạo ra một bối cảnh cạnh tranh mới.

Đột phá số thức (Digital Disruption) là một sự chuyển đổi do các mô hình kinh doanh và công nghệ kỹ thuật số mới nổi gây ra. Những công nghệ và mô hình mới sáng tạo này có thể tác động đến giá trị của các sản phẩm và dịch vụ hiện có được cung cấp trong ngành. Đây là lý do tại sao thuật ngữ “đột phá” hay “phá hủy” được sử dụng, vì sự xuất hiện của các sản phẩm, dịch vụ, doanh nghiệp kỹ thuật số mới này làm gián đoạn thị trường hiện tại và gây ra nhu cầu đánh giá lại.

Thuật ngữ “Đột phá số thức” được cho là xuất phát từ khái niệm đổi mới mang tính đột phá, được giới thiệu bởi Clayton Christensen.

Định nghĩa tiêu chuẩn về Đột phá số thức là sự thay đổi xảy ra khi các công nghệ kỹ thuật số và mô hình kinh doanh mới ảnh hưởng đến giá trị của hàng hóa và dịch vụ hiện có.

Sự Đột phá số thức là kết quả của sự gia tăng tầng lớp những người khai thác các công cụ trên nền tảng kỹ thuật số để cung cấp giá trị mới cho khách hàng. Trước đây mối đe dọa công nghệ này có vẻ chỉ ứng với một vài ngành kinh doanh như âm nhạc hoặc báo chí, giờ đây mọi ngành công nghiệp lớn đều sắp bị phá vỡ về mặt kỹ thuật số. Những công ty lớn như Amazon, đã cung cấp những cơ sở hạ tầng đặc biệt với chi phí thấp cho phép các công ty kỹ thuật số mới nổi có cung cấp các dịch vụ mới với chi phí thấp.

Những loại công cụ kỹ thuật số này cho phép mọi ngành tham gia và không thể tránh khỏi của sự Đột phá số thức, gióng lên hồi chuông cảnh báo trong những ngành như chăm sóc sức khỏe và dịch vụ tài chính.

Đột phá số thức có thể được coi vừa là một mối đe dọa và vừa là một cơ hội:

• Sự thay đổi của ngành ICT với tốc độ và quy mô lớn có tác động đe dọa, phá vỡ và làm mất hiệu lực của các mô hình kinh doanh hiện có. 
• Công nghệ kỹ thuật số mang đến cơ hội mới cho việc tạo ra các mô hình kinh doanh đổi mới cho các doanh nhân để cạnh tranh với các phương thức kinh doanh đã có trong nhiều ngành công nghiệp. 

Đột phá số thức có thể xảy ra ở nhiều cấp độ khác nhau:

• Sự thay đổi đột phá trong cuộc sống cá nhân (ví dụ: Kết nối di động phá vỡ ranh giới giữa công việc và cuộc sống cá nhân như trước đây) 
• Sự thay đổi đột phá trong công việc (ví dụ: nghề review phim, game, sản phẩm qua trang vblog, youtube, podcast cá nhân đã phá vỡ những mô hình công việc tương tự trước đây).
• Sự thay đổi đột phá trong kinh doanh (ví dụ: Phương tiện truyền thông xã hội tại nơi làm việc làm phá vỡ cách mà thông tin truyền đi trong tổ chức và gây ra sự thay đổi giữa các mối quan hệ)
• Sự thay đổi đột phá trong cấu trúc ngành nghề (ví dụ: Số hóa nội dung truyền thông do người dùng tự tạo ra đã phá vỡ chuỗi giá trị truyền thống của sản xuất và phân phối nội dung trước đây)
• Sự thay đổi đột phá trong các hệ thống xã hội (ví dụ: Sự tham gia của các phương tiện truyền thông xã hội làm phá bỏ các hoạt động xây dựng ý kiến ​​công chúng truyền thống)

Mặc dù các ví dụ trên chỉ ra những thay đổi sâu sắc đối với các phương thức kinh doanh đã được định hình, nhưng chúng không minh họa đầy đủ chính xác điều gì khiến những thay đổi này thực sự mang đến sự rắc rối.

10 mô hình kinh doanh đằng sau sự Đột phá số thức 

• Mô hình đăng ký thuê bao – Subscription Model (Netflix, Dollar Shave Club, Apple Music) Phá vỡ mô hình mua / thuê sản phẩm hoặc dịch vụ theo cách truyền thống của những khách hàng có nhu cầu đột xuất hay lặp đi lặp lại bằng mô hình tính phí đăng ký thuê bao để có thể sử dụng sản phẩm / dịch vụ.

• Mô hình Freemium (Spotify, LinkedIn, Dropbox) đột phá thông qua mô hình sử dụng mẫu sản phẩm kỹ thuật số, một từ ghép của các từ “miễn phí” và “cao cấp”, là một chiến lược định giá theo đó một sản phẩm hoặc dịch vụ cơ bản được cung cấp miễn phí , nhưng sẽ tính phí cho phiên bản cao cấp hơn.

• Mô hình miễn phí (Google, Facebook) đột phá với mô hình ‘nếu-bạn-không-trả-tiền-cho-sản-phẩm-bạn-là-sản-phẩm’ liên quan đến việc bán dữ liệu cá nhân bằng cách cung cấp người tiêu dùng một sản phẩm hoặc dịch vụ ‘miễn phí’ để thu thập dữ liệu cá nhân của họ.
• Mô hình sàn giao dịch trực tuyến (eBay, iTunes, App Store, Uber, AirBnB) Phá vỡ nguyên tắc truyền thống bằng việc cung cấp sàn giao dịch kỹ thuật số nơi người mua và người bán trực tiếp giao dịch với nhau, đổi lại phí giao dịch hoặc hoa hồng sẽ được thu bởi người quản lý sàn.
• Mô hình Quyền truy cập qua thông qua chủ sở hữu (Zipcar, Peerbuy, AirBnB) phá vỡ mô hình truyền thống bằng cách cho phép khách hàng sử dụng sản phẩm / dịch vụ mà không cần phải mua nó . Người tiêu dùng sẵn sàng trả tiền để được quyền sử dụng những mặt hàng nào quá đắt để tự mình sở hữu (như nhà cửa, xe hơi). Xem thêm

• Mô hình Đại siêu thị (Amazon, Apple) Phá vỡ bằng cách ‘ đánh bom thương hiệu ‘ bằng cách sử dụng sức mạnh và quy mô thị trường tuyệt đối để đè bẹp cạnh tranh, thường bằng cách bán dưới giá vốn
• Mô hình Trải nghiệm (Tesla, Apple) Phá vỡ bằng cách cung cấp trải nghiệm vượt trội, mà mọi người sẵn sàng trả tiền
• Mô hình Kim tự tháp (Amazon, Microsoft, Dropbox) Phá vỡ bằng cách tuyển dụng đội quân bán hàng và cộng tác viên được trả theo mô hình chỉ tính hoa hồng không có lương cơ bản.
• Mô hình Theo yêu cầu (Uber, Operator, Taskrabbit, BTaskee ) Phá vỡ với mô hình kinh doanh bán thời gian để kiếm tiền. Trong đó những người có tiền nhưng không có thời gian trả tiền cho hàng hóa và dịch vụ được thực hiện bởi những người có thời gian nhưng không có tiền.

• Mô hình Hệ sinh thái (Apple, Google) phá vỡ bằng cách bán một bộ sản phẩm và dịch vụ liên kết và phụ thuộc lẫn nhau để tăng giá trị khi mua nhiều hơn. Tạo ra sự phụ thuộc của người tiêu dùng.

Khung doanh nghiệp kỹ thuật số 

Khung Doanh nghiệp Kỹ thuật số của Deloitte cung cấp một cách tiếp cận có cấu trúc để thảo luận và xác định những tác động chính mà sự phát triển kỹ thuật số và sự phát triển công nghệ có thể có đối với hoạt động kinh doanh của khách hàng. Khung các vấn đề này là bước đầu tiên để hiểu tác động tổng thể của gián đoạn kỹ thuật số để tìm kiếm cơ hội và phát triển các giải pháp phù hợp cho tương lai

Điều cần chú ý – Ví dụ về sự Đột phá số thức

• Độc quyền vẫn có thể bị lật đổ: Khi bạn đang có vị thế độc quyền, đừng cho rằng ai đó không thể sử dụng công nghệ số để thay đổi mô hình kinh doanh của bạn. Lấy ví dụ như Grab, ứng dụng taxi này đang rất nhanh chóng phá vỡ thế độc quyền mà Vinasun và Mai Linh đã được hưởng trên thị trường taxi trong nhiều năm qua tại Việt Nam.
• Theo dõi đối thủ cạnh tranh của bạn: Lưu ý rằng thay đổi công nghệ có thể buộc bạn phải giảm lợi nhuận của mình để duy trì tính cạnh tranh. Đảm bảo rằng bạn có thể đối phó khi điều này xảy ra (bạn gọn gàng (lean) đến mức nào?). Lấy ví dụ về Liquid Space. Đây là một ứng dụng cho phép các công ty có không gian trống có thể kiếm tiền bằng cách cho thuê không gian đó theo giờ, tuần, tháng, v.v. và rất có thể kết liễu một số dịch vụ cho thuê văn phòng cao cấp tại thành phố của bạn.
• “ Internet of Things ”: Liệu bạn có hiểu thuật ngữ “vạn vật kết nối” là gì và nó có thể ảnh hưởng như thế nào đến doanh nghiệp của bạn không? Các doanh nghiệp mua bán hàng hóa thông thường sẽ thấy giá trị của việc gia tăng khi kết hợp công nghệ và internet. Bạn hãy sẵn sàng đối mặt với nó, Ví dụ: iPhone là sự hội tụ của một chiếc điện thoại, máy nghe nhạc và máy ảnh trong cùng một thiết bị – mỗi sản phẩm mặt hàng này đều tồn tại riêng lẻ trước khi Apple tạo ra iPhone nhưng khi hội tụ lại, iPhone đã trở thành thiết bị được tiêu thụ hàng đầu trên thị trường. LIFX là một ví dụ khác về một công ty đã đạt được những bước tiến lớn trong lĩnh vực kỹ thuật số và là công ty đang thay đổi cách chúng ta nghĩ về bóng đèn. LIFX đã cho ra mắt sản phẩm bóng đèn có thể được điều khiển từ điện thoại thông minh của bạn. Do đó, nếu hoạt động kinh doanh cốt lõi của bạn là bán bóng đèn, thì bây giờ bạn cần phải xem xét toàn bộ tính năng khác nhau để cạnh tranh. Hãy nghiên cứu và sử dụng internet để tăng giá trị đáng kể cho một mặt hàng mà trước đây chỉ được coi là hàng hóa thông thường. Digital Keys là một tổ chức khác đang làm điều gì đó tương tự với khóa cửa.

• Hiểu đối thủ cạnh tranh mới: Hãy luôn cảnh giá để phát hiện một ai đó đang chuyển hướng kinh doanh sang công nghệ kỹ thuật số và đe dọa những sản phẩm truyền thống của bạn?
• Tận dụng Đổi mới : Làm thế nào bạn có thể tận dụng chuyên môn và sự đổi mới kỹ thuật số của mình để khai thác nguồn doanh thu mới giúp doanh nghiệp của bạn phát triển? Các thiết bị đeo tay như Google glass, Fitbit, Catapult sports và các thiết bị khác là những sản phẩm được tạo ra doanh thu theo những cách mà trước đây chưa doanh nghiệp nào nghĩ đến.

Các chiến lược ứng phó với Đột phá số thức

Làm cách nào để các doanh nghiệp đã thành lập có thể chống lại sự biến động của những người mới tham gia? Dưới đây là 7 chiến lược chung mà các công ty đương nhiệm trong ngành – những doanh nghiệp lớn, kế thừa – có thể sử dụng để chống lại những kẻ phá vỡ kỹ thuật số. 7 chiến lược này thường sẽ được sử dụng kết hợp và có một quy trình hợp lý để sử dụng chúng. Các công ty đã cố gắng tồn tại hoặc phát triển trong một môi trường kỹ thuật số gây rối loạn hầu như luôn sử dụng nhiều hơn một chiến lược . Những ví dụ này bao gồm Fujifilm (đối lập với Kodak), Barnes và Noble (đối lập với Borders) và Apple (đối lập với Nokia).

1. Chiến lược Khối:

Chiến lược Khối liên quan đến việc người đương nhiệm sử dụng tất cả các phương tiện có sẵn để ức chế kẻ phá vỡ. Những phương tiện này có thể bao gồm xác nhận quyền sở hữu bằng sáng chế hoặc bản quyềnvi phạm, dựng lên các rào cản pháp lý và sử dụng các rào cản pháp lý khác. Chặn hoạt động tốt như một chiến lược mở và đã được các nhà cung cấp dịch vụ thanh toán sử dụng hiệu quả để chặn những người mới tham gia như PayPal và các công ty điện ảnh để chặn YouTube và các trang web video khác. Nếu không được sử dụng, hoặc khi sử dụng không đúng cách, kết quả có thể rất thảm hại, như trường hợp của ngành công nghiệp âm nhạc. Ưu điểm của chiến lược này là nó cung cấp một cách tương đối rẻ để duy trì thị trường và xây dựng dựa trên sức mạnh thị trường và mạng lưới rộng lớn của các mối quan hệ trong ngành mà hầu hết các công ty đương nhiệm đều thích thú. Nhược điểm lớn là nó chỉ có hiệu quả trong ngắn hạn đến trung hạn. Chiến lược Khối chỉ câu giờ để phát triển và thực hiện các chiến lược khác.

2. Chiến lược Sữa:

Chiến lược này liên quan đến việc trích xuất giá trị cao nhất có thể từ các doanh nghiệp dễ bị tổn thương trong khi chuẩn bị cho sự đổ vỡ không thể tránh khỏi. Chiến lược Sữa có ba thành phần phụ.

• Đầu tiên, thu hoạch hoặc duy trì lợi nhuận càng cao càng tốt càng lâu càng tốt.
• Thứ hai, nâng cao hoặc nâng cao nhận thức về giá trị trong tâm trí của người tiêu dùng bình thường. Có thể đạt được sự nâng cao này bằng cách bổ sung các tính năng và đầu tư vào việc xây dựng thương hiệu.
• Thứ ba, hợp lý hóa hoặc lập kế hoạch cho các đợt cắt giảm và sa thải cần thiết, và thực hiện chúng một cách tàn nhẫn khi sự gián đoạn xảy đến.

Ưu điểm của chiến lược này là doanh thu và tỷ suất lợi nhuận của mảng kinh doanh dễ bị tổn thương có thể được duy trì lâu hơn nếu được quản lý cẩn thận. Nhược điểm của chiến lược Sữa cũng giống như chiến lược Khối là khó có thể duy trì trong thời gian dài.

3. Chiến lược đầu tư vào gián đoạn:

Chiến lược này liên quan đến việc tích cực đầu tư vào mối đe dọa gây gián đoạn, bao gồm các công nghệ gây gián đoạn, năng lực của con người, quy trình số hóa hoặc có thể mua lại các công ty có các thuộc tính này. Chiến lược đầu tư chuẩn bị cho sự đột phá ngay từ đầu, nhưng có thể dẫn đến sự phản kháng mạnh mẽ từ các lĩnh vực kinh doanh kế thừa. Nó cũng có thể đắt và đi kèm với một khoản hoàn vốn không chắc chắn. Amazon và Microsoft đều đã rất tích cực trong việc phát triển hoặc mua lại các khả năng có khả năng phá vỡ hoạt động kinh doanh cốt lõi của họ. Chiến lược Đầu tư có thể được thực hiện cùng với chiến lược Khối và Sữa.

4. Phá vỡ Chiến lược kinh doanh hiện tại :

Chiến lược này liên quan đến việc tung ra một sản phẩm hoặc dịch vụ mới cạnh tranh trực tiếp với bên phá vỡ và có thể rất hiệu quả vì nó cho phép người đương nhiệm tận dụng các thế mạnh vốn có như quy mô, kiến ​​thức thị trường, thương hiệu, khả năng tiếp cận vốn, và các mối quan hệ để xây dựng công việc kinh doanh mới.

Điểm bất lợi là rõ ràng – các dây chuyền mới có thể “ăn thịt” các doanh nghiệp hiện tại một cách nghiêm trọng. Tuy nhiên, nếu đúng thời điểm, việc tự ăn lẫn nhau sẽ mang lại kết quả tốt hơn nhiều so với doanh nghiệp bị thua đối thủ cạnh tranh. Rõ ràng, thời điểm là rất quan trọng khi làm gián đoạn hoạt động kinh doanh cốt lõi và khả năng xảy ra phản kháng nội bộ đáng kể. Vì những lý do này, chiến lược này hiếm khi được sử dụng, dẫn đến sự gián đoạn nghiêm trọng trong nhiều ngành như bản đồ, máy ảnh và bán lẻ. Tuy nhiên, có những trường hợp nó đã được sử dụng thành công, bởi các công ty như Intel (với chip Celeron ăn thịt Pentium), Apple (với iPhone 5c “ăn thịt” iPhone 5s) và Amazon (với ứng dụng Kindle “ăn thịt” máy đọc sách Kindle ).

5. Rút lui vào một ngách chiến lược:

Chiến lược này liên quan đến việc tập trung vào một phân khúc thích hợp của thị trường cốt lõi nơi ít có khả năng xảy ra gián đoạn hơn. Chiến lược Rút lui thường dẫn đến quy mô thị trường nhỏ hơn nhiều so với phân khúc cốt lõi cũ. Tuy nhiên, những thị trường ngách nhỏ hơn này có thể vẫn có lợi nhuận và các khả năng hiện có có thể được sử dụng để phục vụ chúng.

Ví dụ về các công ty đã sử dụng chiến lược này là các đại lý du lịch chuyển từ các dịch vụ du lịch thông thường sang tập trung vào các hành trình du lịch phức tạp và tài khoản công ty, Barnes và Noble chuyển sang các hiệu sách đại học và Kodak cung cấp dịch vụ in ấn cao cấp. Tự bản thân, chiến lược này sẽ dẫn đến việc tái cơ cấu lớn do quy mô thị trường nhỏ hơn, nhưng kết hợp với các chiến lược khác, nó có thể mang lại một doanh nghiệp ngách có lợi nhuận.

6. Xác định lại Chiến lược cốt lõi:

Chiến lược này liên quan đến việc xây dựng một mô hình kinh doanh hoàn toàn mới, thường là trong một ngành kế cận nơi có thể tận dụng kiến ​​thức và năng lực hiện có. Về mặt tích cực, mặt chiến lược này vượt qua những thách thức và hạn chế của hoạt động kinh doanh kế thừa bị gián đoạn. Về mặt tiêu cực, việc thiết kế lại một tổ chức để cạnh tranh trong một lĩnh vực kinh doanh hoàn toàn mới là vô cùng khó khăn. Tuy nhiên, có một số ví dụ về các tổ chức đã theo đuổi chiến lược này thành công. Fujifilm đã phát huy khả năng của mình trong việc gắn hóa chất vào phim và tham gia vào ngành công nghiệp mỹ phẩm, và IBM đã chuyển một phần lớn hoạt động kinh doanh của họ từ phần cứng sang dịch vụ và tư vấn.

7. Chiến lược Thoát :

Chiến lược cuối cùng bao gồm việc rời khỏi doanh nghiệp hoàn toàn và trả lại vốn cho các nhà đầu tư, lý tưởng nhất là thông qua việc bán doanh nghiệp trong khi giá trị vẫn tồn tại. Hầu hết các công ty không tránh được sự gián đoạn đều chờ đợi quá lâu và cuối cùng chỉ thu được một phần nhỏ giá trị kế thừa của họ. Ví dụ về các công ty trong danh mục này bao gồm Blockbuster, Borders và Radioshack. Tuy nhiên, một số công ty đã cố gắng trích xuất giá trị đáng kể cho các doanh nghiệp bị gián đoạn, như Nokia bán mảng kinh doanh thiết bị cầm tay của mình cho Microsoft và MySpace bán chính mình cho News Corp. Các thương hiệu mạnh và chiến lược Sữa hiệu quả có thể duy trì giá trị trong thời gian dài hơn, cho phép Thoát chiến lược để trở thành một chiến lược khả thi.

Đột phá số thức và Đột phá công nghệ

Thuật ngữ Đột phá số thức thường bị nhầm lẫn với Công nghệ gây gián đoạn. Sự Đột phá số thức khác với thuật ngữ công nghệ gây gián đoạn. Nói đến sự Đột phá số thức so với công nghệ đột phá, công nghệ thứ nhất chỉ là sự gián đoạn do quá trình phát triển công nghệ ảnh hưởng đến một số loại hình kinh doanh nhất định trong khi công nghệ thứ hai là một công nghệ mang tính cách mạng hoàn toàn thay đổi cách mọi người làm việc – mãi mãi. Do đó, tác động của công nghệ đột phá không chỉ là một vài thực thể hay một lĩnh vực mà là một cơ sở rất lớn. Uber và Netflix là những ví dụ về sự Đột phá số thức, chúng ảnh hưởng đến một phân khúc thị trường cụ thể. Ví dụ sau về công nghệ đột phá sẽ cho bạn biết nó khác biệt và nguy hiểm hơn so với Đột phá số thức như thế nào. Ví dụ điển hình nhất của công nghệ đột phá là phát minh ra PC. Nó không chỉ đơn giản là sự Đột phá số thức mà là một công nghệ đột phá đã thay đổi – mãi mãi – cách mọi người làm việc – trên tất cả các lĩnh vực thị trường.Công nghệ đột phá ) đã thay đổi phong cách làm việc trong tất cả các lĩnh vực của nền kinh tế. Các ví dụ khác về công nghệ đột phá là Email (thay thế phong cách trò chuyện từ giấy sang điện tử) và điện thoại thông minh (đã giết chết kinh doanh điện thoại truyền thống). Một ví dụ khác là trong khi điện thoại thông minh là công nghệ Đột phá số thức, các ứng dụng như WhatsApp là sự Đột phá số thức đối với các nhà cung cấp dịch vụ điện thoại vì các ứng dụng này cung cấp tính năng gọi và nhắn tin với chi phí thấp hơn nhiều – do đó cắt giảm đáng kể phân khúc thị trường của họ. Nói tóm lại, sự Đột phá số thức có thể được coi là một trở ngại có thể được loại bỏ bằng cách thay đổi một vài quy trình của một doanh nghiệp. Trong khi Công nghệ đột phá khiến mọi người phải đại tu hoàn toàn hoặc đóng cửa doanh nghiệp của họ.

Tham khảo từ https://cio-wiki.org